ASUS Maximus II Formula
ASUS to synonim jakości. To nie podlega dyskusji. Produkty firmy ASUS nie są tanie, ale prawie zawsze wyznaczają standardy, do których starają się równać konkurenci.
Już na pierwszy rzut oka widać, że płyta nie może być tania. Liczba dodatków oszałamia. Mamy wysokiej klasy odrębną kartę dźwiękową (X-Fi Audio Card), wyświetlacz LCD Poster, wentylator do opcjonalnego chłodzenia sekcji zasilania, całą masę kabelków. Sama płyta główna wyposażona jest równie bogato. Wielkie radiatory na sekcji zasilania, rozbudowany, choć niski, radiator na mostku północnym oraz zajmujący dużo miejsca radiator na mostku południowym. Wszystkie radiatory spięte są ciepłowodami. Przy projektowaniu systemu chłodzenia inżynierowie pomyśleli o wielbicielach dużych schładzaczy procesorów i postarali się nie utrudniać im zbytnio życia przerośniętymi radiatorami.
Na płycie znajdziecie okazałe przyciski Power i Reset, przycisk Clear CMOS (ten na panelu wejścia-wyjścia), dwa BIOS-y i zworkę pozwalającą wybrać, który z nich ma być używany. Po uruchomieniu komputera uwagę przyciąga cała masa światełek. Podświetlone jest logo Republic Of Gamers, podświetlone są klawisze Power i Reset. Jest nawet dioda HDD LED.
Rozkład płyty jest więcej niż dobry. Dostęp do pamięci RAM (standard DDR2) przy zainstalowanej karcie graficznej jest bezproblemowy, podobnie jak dostęp do gniazd SATA (nawet przy zainstalowanych dwóch kartach graficznych). Nieco wysokie radiatory sekcji zasilania mogą czasem kolidować z radiatorem procesora i trzeba mieć to na uwadze. Na płycie znajdziecie tylko polimerowe kondensatory produkcji japońskiej.
Płyta nie skrzy się blaskiem polerowanej miedzi. Jest za to skromna szarość – zdecydowanie bliżej tu do bolidów McLarena niż Ferrari.
Radiatory, choć niezbyt wysokie (i dobrze, bo nie przeszkadzają), mają bardzo dużą powierzchnię odprowadzania ciepła. To za sprawą wielu cienkich pręcików, które łączą się z podstawą.
Oczywiście, jak przystało na płytę z aspiracjami, zastosowano wyłącznie wysokiej klasy polimerowe kondensatory.
Wśród wyjść panelu I/O znajdziecie tajemniczy, szary guziczek. To przycisk Clear CMOS do resetowania ustawień BIOS-u. Przydatna rzecz. Szkoda, że producent nie wyprowadził przełącznika do wyboru BIOS-u (pamiętajcie, że są dwa).
Jeśli chodzi o układ elementów, z czystym sumieniem możemy pochwalić inżynierów ASUS-a. Wszystko jest tam, gdzie być powinno, i z niczym nie koliduje. Moduły pamięci można bezproblemowo wymienić przy zainstalowanej karcie graficznej.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,80–3,40 V;
- zakres regulacji napięcia procesora: 0,95–2,50 V;
- zakres regulacji napięcia procesora PLL: 1,30–3,01 V;
- zakres regulacji napięcia mostka północnego (NB): 1,10–2,05 V;
- zakres regulacji napięcia mostka południowego (SB): 1,50–2,00 V;
- liczba złączy PCI: dwa;
- liczba złączy PCI Express x1: trzy;
- liczba złączy PCI Express x16: dwa;
- liczba złączy USB: 12 (w tym sześć na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: osiem;
- liczba złączy LAN (sieciowych): dwa.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
Użytkowanie
BIOS
Zakładka Extreme Tweaker zawiera właściwie wszystko, czego dusza entuzjasty może zapragnąć. To tutaj możemy kontrolować wszystkie ustawienia lub tylko ich część – resztę może dobrać sama płyta główna.
Płyta ASUS Maximus II Formula to płyta z gatunku bezproblemowych. Praktycznie każde ustawienie w BIOS-ie działa od razu i bez problemów. Wyświetlacz LCD Poster nie przekonuje do siebie. Jest to gadżet najlepiej sprawdzający się jako monitor temperatur i napięć. W przypadku problemów z uruchomieniem płyty okazuje się bezużyteczny.
Zakresy regulacji napięć są więcej niż wystarczające. Nie powinni narzekać nawet zapaleni overclockerzy. Wśród dzielników pamięci nie znaleźliśmy 1:1 przy wartości strap ustawionej na 266. Dziwne, bo już przy wartości 333 taki dzielnik jest.
Podczas testów przeżyliśmy chwilę grozy – płyta po zmianach w BIOS-ie nie uruchomiła się. Nie pomogło nawet zresetowanie BIOS-u. Sytuację uratowało dopiero przełączenie na drugi BIOS i skopiowanie go do kości numer 1. Zdarzenie zaszło podczas szukania maksymalnej prędkości szyny FSB, z jaką płyta może działać – mamy nadzieję, że w codziennym użytkowaniu takie problemy nie będą częste.
Płyta jest dobrze zaprojektowana, jeśli chodzi o układ elementów, wyposażona w dobry BIOS i dobry system chłodzenia.
Gigabyte GA-EP45T-Extreme
Ekstremalna płyta w wydaniu Gigabyte'a. Producent umie zwrócić na siebie uwagę nie tylko niedrogimi modelami płyt głównych, ale także produktami z wyższej półki. Właśnie do niej aspiruje EP45T Extreme. Producent zastosował w niej wiele zaawansowanych rozwiązań.
Ultra Durable 2 to technologia mająca przedłużać żywotność produktu oraz zapewniać niższe temperatury. Na Ultra Durable 2 składają się:
- tranzystory Lower RDS (ON) MOSFET – charakteryzują się niską rezystancją oraz wysoką szybkością działania, dzięki czemu wydzielają mniejsze ilości ciepła, co sprawia, że są bardziej stabilne i wydajne;
- ekranowane cewki z rdzeniem ferrytowym – mają zapewnić mniejsze straty mocy, a co za tym idzie, także niższe temperatury;
- aluminiowo-polimerowe kondensatory renomowanych japońskich producentów, o niskiej wartości ESL (ang. Equivalent Series Inductance – zastępcza indukcyjność szeregowa).
DES Advanced to system oszczędzania energii drugiej generacji. DES to skrót od Dynamic Energy Saver. System tworzą zaawansowane algorytmy, zapewniające wyższą wydajność energetyczną. Kluczowym elementem systemu jest dynamiczna zmiana liczby faz zasilania w zależności od obciążenia procesora. Kiedy obciążenie procesora jest minimalne, system DES Advanced obniża liczbę aktywnych faz zasilania do najmniejszej koniecznej do prawidłowego działania komputera.
System zasilania to z technicznego punktu widzenia majstersztyk. Liczba faz w układach zasilających może przyprawić o zawrót głowy. System zasilania płyty składa się łącznie z 16 faz. 12 służy do zasilania procesora, dwie następne zasilają mostek północny, a pozostałe dwie – pamięć RAM. Cztery osobne układy kontrolują zasilanie procesora, pamięci oraz mostka północnego. Dokładność regulacji napięcia jest ponoć na poziomie 20 mV (0,02 V). Zestaw kolorowych diod LED monitoruje na bieżąco poziomy napięć na kluczowych elementach płyty głównej i barwą sygnalizuje poziom podbicia napięć. Rzut oka na płytę – i widzimy, w jakim zakresie są napięcia procesora, pamięci, mostków północnego i południowego. Moduł zasilania procesora jest zgodny ze standardem Intel VRD 11.1. Gigabyte jako jedna z pierwszych firm przystosował zasilanie do najnowszej specyfikacji Intela. W rozwiązaniu tym z procesora przekazywane są informacje o zapotrzebowaniu na energię do układów zasilania. W połączeniu z systememDES Advanced ma to zapewnić większe możliwości oszczędzania energii przy małym obciążeniu procesora.
Gigabyte postawił w tym modelu na chłodzenie. Może nie ma tutaj efektownych spirali ciepłowodów, ale jest to całkiem przemyślany system, wraz z dodatkowym radiatorem nazwany przez producenta Hybrid Silent-Pipe. System chłodzenia możemy wspomóc, włączając mostek północny w obieg chłodzenia cieczą. Cały system tworzy bardzo stabilną całość – nie znajdziecie tutaj chyboczących się radiatorów (nawet na sekcji PWM).
Chłodzenie układów zasilania procesora zasługuje na uznanie. Dostęp do gniazda zasilania procesora jest wygodny.
Na pokładzie znajdziecie oczywiście modne przyciski Power i Reset. Swoje miejsce znalazł też wyświetlacz pokazujący komunikaty testuPOST.
Dziwi układ gniazd SATA. Dlaczego zastosowano jedną parę poziomych (w stosunku do powierzchni płyty) i dwie pary pionowych? Po wsadzeniu w gniazdo PCI Express karty graficznej zajmującej dwa sloty tracimy dostęp przynajmniej do jednej pary złączy SATA. Jeżeli zechcemy uruchomić tandem „grubych” kart graficznych, możemy stracić możliwość korzystania ze złącza IDE. Jeżeli zechcemy wymienić bateryjkę na płycie, czeka nas niemałe wyzwanie, bo producent ukrył ją pod ciepłowodami. Moduły pamięci bez problemu da się wymienić przy zainstalowanej karcie grafiki.
Zamontowanie dodatkowego radiatora oznacza, niestety, rezygnację z możliwości umieszczenia w jedynym gnieździe PCI Express x1 jakiejkolwiek karty. W panelu wyjściowym znajdziecie szary przycisk do resetowania ustawień BIOS-u.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,5–2,5 V;
- zakres regulacji napięcia procesora: 0,50–2,30 V;
- zakres regulacji napięcia mostka północnego (NB): 0,8–1,8 V;
- zakres regulacji napięcia mostka południowego (SB): 1,0–2,3 V;
- liczba złączy PCI: trzy;
- liczba złączy PCI Express x1: jedno (niedostępne po zamocowaniu dodatkowego radiatora na mostku);
- liczba złączy PCI Express x16: trzy;
- liczba złączy USB: 10 (w tym osiem na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: sześć;
- liczba złączy LAN (sieciowych): dwa.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
BIOS
Gigabyte zastosował BIOS Awarda.
Zainstalowane na płycie diody LED pozwalają użytkownikowi śledzić obciążenie systemu oraz liczbę aktywnych faz zasilania, które reprezentowane są przez zapalone diody (więcej świecących diod to więcej aktywnych faz zasilania). Aż żal chować te świecidełka w obudowach.
Płyta firmy Gigabyte nie sprawiała żadnych problemów podczas testów. Przyjmowała wybrane ustawienia bez protestów czy utrudnień. Można ją także uznać za podatną na podkręcanie, bo łatwo i przyjemnie można uzyskać dużą prędkość magistrali.
ECS P45T-A Black Series
ECS to skrót od Elitegroup Computer Systems – tak brzmi pełna nazwa trzeciego pod względem wielkości produkcji wytwórcy płyt głównych. Do pozycji firmy na rynku przyczynia się głównie produkcja na rynek OEM. Po prostu ECS produkuje płyty główne dla wielu firm i końcowy odbiorca często nie ma nawet pojęcia, że posiada płytę wyprodukowaną przez ECS.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,85–2,40 V (dostępne wartości to: 1,85, 1,90, 1,95, 2,00, 2,25, 2,30, 2,35, 2,40 V);
- zakres regulacji napięcia procesora: od domyślnego do +0,328 V;
- liczba złączy PCI: dwa;
- liczba złączy PCI Express x1: dwa;
- liczba złączy PCI Express x16: dwa;
- liczba złączy USB: 12 (w tym sześć na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: sześć;
- liczba złączy eSATA: jedno;
- liczba złączy RS-232: jedno (na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy LAN (sieciowych): jedno.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
BIOS
To w M.I.B. ustawiamy szynę, mnożnik procesora, podstawowe opóźnienia pamięci, napięcie procesora i pamięci. Jak widać powyżej, regulacja napięcia pamięci jest bardzo skokowa (zwróćcie uwagę na brak wartości pośrednich pomiędzy 2,00 a 2,25 V).
Płyta jest adresowana do mniej zamożnego i mniej wymagającego odbiorcy. Płyta nie obsługuje pamięci szybszych niż DDR2 800. Podkręcacze nie będą mieli z tej płyty dużej pociechy, możliwości przetaktowania są mizerne. Stabilność płyty kończy się bardzo szybko po przekroczeniu 333 MHz szyny. Choć producent dopuszcza zmianę napięć zasilających pamięci, to niezrozumiała jest luka w najbardziej przydatnym obszarze – pomiędzy 2,0 a 2,25 V. Opisy wszelkich złączy na płycie są nadrukowane bardzo małą czcionką. Po ustawieniu szyny na 333 MHz płyta nie chciała się uruchomić przy ustawieniach dzielnika pamięci na Auto, dopiero ręczne wybranie dzielnika załatwiło sprawę. Elementy w sekcji zasilania procesora nagrzewają się znacznie – w przypadku słabo wentylowanych obudów może to być problemem. Płyta ma jedynie trzy gniazda do zasilania wentylatorów.
Foxconn P45A-S
Foxconn to marka Hon Hai Precision Industry, jednego z największych producentów komponentów, w tym płyt głównych. Marka Foxconn jest stosunkowo niedługo na rynku, ale już zaczyna wyrabiać sobie mocną pozycję. W ofercie znajdziemy płyty niedrogie i przyzwoicie wyposażone oraz wyspecjalizowane produkty dla wymagających użytkowników. Płyta P45A-S to przedstawiciel produktów na przeciętną kieszeń. Prezentuje się znacznie lepiej od typowych, maksymalnie uproszczonych, budżetowych propozycji. Już na pierwszy rzut oka widać solidność wykonania.
System chłodzenia w srebrnych tonacjach (żeby nie powiedzieć – szarościach). Foxconn konsekwentnie instaluje radiator tylko na trzech z czterech faz zasilania procesora. Czyżby decydował księgowy? A na głośniczek wystarczyło. Są tylko trzy złącza wentylatorów.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,50 V–3,476 V (skok 0,068 V);
- zakres regulacji napięcia procesora: 1,1625–1,7875 V;
- zakres regulacji napięcia VTT: 1,00–1,56 V;
- zakres regulacji napięcia mostka północnego (NB): 1,10–2,04 V;
- liczba złączy PCI: dwa;
- liczba złączy PCI Express x1: dwa;
- liczba złączy PCI Express x16: dwa;
- liczba złączy USB: 12 (w tym cztery na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: sześć;
- liczba złączy eSATA: jedno;
- liczba złączy RS-232: jedno (na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy LAN (sieciowych): jedno.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
BIOS
Producent postawił na BIOS firmy AMI, o układzie tradycyjnie już dla Foxconna nieco odmiennym od powszechnie stosowanego. Użytkownik zaznajomiony z różnymi BIOS-ami może poczuć się tutaj nieco zagubiony. Szczególnie dotyczy to ustawień związanych z procesorem i pamięciami. Nie są one skumulowane w jednym miejscu – rozbito je na kilka zakładek.
W zakładce CPU Configuration dostępne są m.in. ustawienia mnożnika procesora i napięcie CPU VID (czyli domyślny poziom) – możemy ustawić maksymalnie 1,60 V. Oczywiście to nie wszystko, na co stać Foxconna, jeśli chodzi o napięcie zasilania CPU.
Niestety, zakładka Central Control Unit (CCT) wbrew nazwie nie zawiera wszystkich niezbędnych ustawień – na przykład opóźnienia pamięci zmienia się całkiem gdzie indziej. W każdym razie w CCT mamy dostęp do ustawień wartości napięć elementów kluczowych przy podkręcaniu.
Płyta może spróbować sama podkręcić szynę FSB w wybranych krokach. Proces przybiera postać testowania ustawień bez resetowania komputera – czyli „w locie”. Niestety, dwie próby skorzystania z tej ciekawej funkcji spowodowały zawieszenie się systemu.
W sekcji zmiany napięć mamy możliwość podbicia wartości skokowo. Pewnym utrudnieniem może być konieczność samodzielnego przemnożenia liczby stopni podbicia napięcia (liczba stopni * wielkość skoku). Napięcie dla procesora możemy zmienić w 30 krokach o wielkości 6,25 mV. Unikalna jest możliwość zmiany napięć w locie (Apply All Settings) połączona z monitoringiem napięć (poza FSB VTT).
W zakładce Advanced Chipset Features znajdziecie zakładkę North Bridge Chipset Configuration. To tam można skonfigurować ustawienia pamięci. Choć w tej zakładce znajduje się również prędkość pamięci, nie jest to jedyne miejsce, w którym można wybrać dzielnik pamięci. Dzielniki możemy zmieniać również w programie Fox one.
Monitoring napięć i temperatur ograniczono do najbardziej podstawowych, nie znajdziemy choćby linii 5 V.
Fox One
Fox One to program do monitorowania parametrów płyty. Umożliwia on również zmianę szyny, niektórych napięć, obrotów wentylatorów itd.
Płyta sprawowała się dobrze. Cierpi jeszcze na choroby wieku dziecięcego, głównie objawia się to niezbyt dopracowanymi BIOS-ami. Zupełnie jakby Foxconn miał lepszych inżynierów niż programistów. Płyta miała spore problemy z „prowadzeniem” pamięci. Poziom 1000 MHz okazał się daleko poza zasięgiem. Na nasze sygnały o problemach z działaniem szybszych pamięci producent zareagował błyskawicznie. Podesłano nam najświeższy BIOS i już było lepiej, choć wciąż nie do końca jak należy. Poza problemami z wysokim taktowaniem pamięci płyta nie bardzo chciała działać z szybką FSB. Nie oznacza to, że nie można uzyskać wysokich wartości FSB – po prostu nie jest to łatwe. Po ustawieniu wartości szyny na przykład na 400 MHz (startując z poziomu 333) płyta odmawia współpracy. Okazało się, że płyta może osiągnąć nawet szybszą szynę, ale wymaga to cierpliwości. Nam udało się dobić do 475 MHz, stopniowo przyspieszając szynę w małych, 5 MHz krokach. Mamy nadzieję, że w następnych BIOS-ach zauważone problemy zostaną rozwiązane.
Poza wymienionymi wadami Foxconn sprawował się bez zarzutu. To przyjemna w obsłudze płyta główna.
MSI kontratakuje – czyli przewaga poprzez technikę?
„Vorsprung durch Technik” – chyba takie motto przyświecało firmie MSI przy wprowadzaniu nowej linii płyt głównych (cytat pochodzi z piosenki Zooropa zespołu U2, a oznacza przewagę poprzez technikę).
Wygląda na to, że dział badawczo-rozwojowy firmy MSI złapał wiatr w żagle. Nowe rozwiązania pojawiają się jak grzybki w wilgotnym lesie.
Technologia DrMOS – oszczędność energii i najlepsza wydajność
DrMOS to unikatowa (według MSI) technologia, którą wykorzystują high-endowe płyty MSI P45. Ta technologia oznacza zwiększenie efektywności (GreenPower), zmniejszenie temperatur (XpressCool) oraz zwiększenie wydajności (RapidBoost). Dobrze obrazuje to poniższy schemat:
Technologia DrMOS ma zapewnić płytom MSI P45 93% sprawność sekcji zasilania procesora, większą stabilność pod obciążeniem i niższe temperatury. Zastosowane rozwiązania pozwalają obniżyć pobór mocy w samej sekcji zasilania procesora o 7 W. Zamiast pary tradycyjnych MOSFET-ów i ich sterownika MSI zastosowała układ typu trzy w jednym.
W porównaniu do konwencjonalnego rozwiązania technologia DrMOS pozwala zmniejszyć szumy własne układu zasilania, zwiększyć szybkość odpowiedzi na zmianę warunków i zapewnia wyższą jakość zasilania.
Ekranowane cewki ze zminimalizowanymi stratami energii:
Udoskonalone kondensatory – Hi-C CAP:
System XpressCool ma zapewnić temperatury niższe o 30%:
Układy chłodzące Circu-Pipe Liquid i Circu-Pipe 2 to zmodernizowane wersje układów chłodzenia.
Oprogramowanie
MSI przygotowała rewolucyjny system obsługi BIOS-u – ClickBIOS, czyli BIOS obsługiwany myszą. Jako pierwsza taki BIOS otrzymała płyta P45D3 Platinum, ale ukażą się również BIOS-y do płyt P45 Diamond i P45 Platinum.
Więcej o tym rozwiązaniu napiszemy przy okazji testów płyty MSI P45D3 Platinum.
Do swoich płyt MSI dołącza kilka przydatnych programów.
Live Update służy do sprawdzania, czy w internecie nie pojawiła się nowsza wersja oprogramowania czy BIOS-u do płyty MSI. Możemy skonfigurować, jak często program ma sprawdzać, czy są dostępne jakieś aktualizacje.
CoreCenter to program do monitorowania komputera i zmiany niektórych parametrów. Możemy również szybko zmienić tryb działania płyty, co ma wpływ na pobór prądu i głośność.
GreenPower Center – „zielone” centrum zarządzania płytą. Dzięki specjalnej przejściówce podłączanej pomiędzy płytę główną a kabel zasilający ATX możemy śledzić efektywność systemu. Program umożliwia zmianę liczby faz zasilających kluczowe podzespoły, by utrzymać jak największą sprawność energetyczną. Mamy wgląd w pobór mocy na poszczególnych liniach zasilania (12 V, 5 V oraz 3,3 V), pobór mocy procesora i całego systemu (przy czym przez system rozumiemy wszystko, co zasilane jest przez płytę główną).
Program działa podobnie jak większość tego typu programów. W kilku krokach możemy utworzyć i przywrócić obraz partycji. Narzędzie to jest nieocenione przy wszelkich awariach systemu operacyjnego. Jest to znacznie szybszy sposób przywrócenia systemu operacyjnego niż jego ponowna instalacja, szczególnie jeśli uwzględnić instalację i konfigurację programów użytkowych, kodeków itd. Utworzenie obrazu partycji o wielkości 50 GB w obrębie jednego dysku zajmie 30–40 minut. Program HDD Backup to na pewno godna uwagi opcja, na przykład zamiast programu Norton Ghost. (A dodatkowo darmowa przy zakupie płyty MSI z takim dodatkiem).
MSI P45 Neo2
To płyta z nowej serii P45, oczywiście wyposażona w technologię DrMOS.
Złącza napędów mają równoległe wyprowadzenia, co zmniejsza ryzyko kolizji z kartami rozszerzeń i ułatwia utrzymanie porządku w kablach. Wszystkie kondensatory są typu SOLID.
Radiator na części sekcji zasilania jest nieco chybotliwy. Trzeba uważać, żeby nie przekrzywić go przy instalowaniu systemu chłodzenia procesora. Trzeba przyznać, że kształt blaszek radiatora przy panelu wyjść jest imponujący.
Układ elementów na płycie jest bardzo dobry. Nawet po obsadzeniu złączy PCI Express dwoma kartami o rozbudowanych schładzaczach nie tracimy dojścia do żadnego złącza. Niefortunnie umiejscowiono złącze wentylatora – dokładnie na linii karty graficznej. Przy długiej karcie złącze staje się bezużyteczne.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,428–3,324 V
- zakres regulacji napięcia procesora: 0,9675–1,9175 V
- zakres regulacji napięcia procesora VTT: 0,89–2,47 V
- zakres regulacji napięcia mostka północnego (NB): 0,740–2,624 V
- zakres regulacji napięcia mostka południowego (SB): 0,56–3,41 V
- liczba złączy PCI: dwa;
- liczba złączy PCI Express x1: dwa;
- liczba złączy PCI Express x16: dwa;
- liczba złączy USB: dziewięć (w tym sześć na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: osiem;
- liczba złączy LAN (sieciowych): jedno.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
BIOS
Płyta nie sprawiała większych niespodzianek. Rozplanowaniu elementów trudno wiele zarzucić. Znajdzie się może kilka drobiazgów, jak wspomniane złącze wentylatora, blokowane przez większą kartę graficzną. Opis złączy na płycie został nadrukowany średniej wielkości czcionką. Przyciski POWER i RESET są małe i znalezienie ich na płycie chwilę trwa. Przy próbach przetaktowania płyta potrafi być kapryśna, ale stosując taktykę małych kroczków, można się z nią porozumieć. Na przykład zmiana szyny z 333 na 450 MHz spowodowała, że płyta nie chciała się uruchomić. Ale zwiększając stopniowo szybkość FSB, uruchomiliśmy ją nawet przy 500 MHz.
MSI P45 Diamond
Już same rozmiary pudełka sugerują, że mamy do czynienia z produktem z wyższej półki. W takim opakowaniu zmieściłyby się dwie budżetowe płyty. Oczywiście sztandarowa technologia DrMOS na pokładzie, tutaj w najpełniejszym wydaniu, łącznie z kondensatorami Hi-C.
Oprócz ośmiu złączy USB, dwóch eSATA, dwóch gniazd RJ45, gniazda klawiatury, myszy i portu IEEE1394 znajdziemy mały szary przycisk do resetowania ustawień BIOS-u.
Rozkład elementów jest bez zarzutu, można powiedzieć: wzorcowy. Wymiana modułów pamięci przy zainstalowanej karcie grafiki jest nieco utrudniona. Powielono tutaj błąd z Neo2 i umieszczono złącze wentylatora na linii karty graficznej.
W sekcji PWM zasilania procesora zastosowano bardzo trwałe kondensatory typu Hi-C. Znacznie ułatwia to odizolowanie okolicy gniazda procesora w przypadku stosowania chłodzenia ekstremalnego (czytaj: systemu schładzającego procesor do temperatur grubo poniżej zera stopni w skali Celsjusza).
System z czterema króćcami ma przyspieszyć oddawanie ciepła z bloczka zamontowanego na mostku. Jak widać, można też podłączyć taki układ klasycznie – dwoma wężykami, stosując mostek z innego wężyka (z czymś takim płyta opuszcza fabrykę).
Lista dodatków jest bardzo długa. Już wiadomo, dlaczego pudełko jest tak grube. Oprócz całej armii kabelków wśród wyposażenia znajduje się mostek do połączenia kart CrossFire i dwa śledzie z wyprowadzonymi złączami.
Dane:
- zakres regulacji napięcia pamięci: 1,19–2,77 V;
- zakres regulacji napięcia procesora: 0,9611–1,9301 V;
- zakres regulacji napięcia procesora VTT: 0,89–2,47 V;
- zakres regulacji napięcia mostka północnego (NB): 0,728–2,624 V;
- zakres regulacji napięcia mostka południowego (SB): 0,70–2,13 V;
- liczba złączy PCI: dwa;
- liczba złączy PCI Express x1: dwa;
- liczba złączy PCI Express x16: dwa;
- liczba złączy USB: dziesięć (w tym osiem na panelu wejścia-wyjścia);
- liczba złączy SATA: osiem;
- liczba złączy eSATA: dwa;
- liczba złączy LAN (sieciowych): dwa.
Pełną specyfikację płyty znajdziecie tutaj.
BIOS
Płytę wyposażono w BIOS firmy AMI.
Płyta jest przyjemna w użytkowaniu. Obyło się bez niespodzianek, płyta właściwie stosuje ustawienia BIOS-u. Automatycznie ustawiany jest dość „agresywny” parametr działania chipsetu, PL (ang. Performance Level). Zdarzyło się, że płyta ustawiała różne wartości w różnych kanałach pamięci. W czasie testów w obu kanałach ustawiliśmy ręcznie wartość PL=5.
Próby uzyskania szybszej szyny zakończyły się w okolicach 470 MHz. Przy tej wartości płyta zaczęła się w kółko uruchamiać. Stabilność osiągnęła przy nieco wolniejszych ustawieniach. Program CoreCenter potrafił zawiesić komputer. Przyczepić każą nam się także pewne rozbieżności pomiędzy drukowaną instrukcją a rzeczywistością. Różni się choćby liczba przycisków: w instrukcji dwa, na płycie trzy.
Zestaw testowy
| Model | Dostarczył | |
|---|---|---|
| Procesor: | Intel Core 2 Extreme X6800 @ 3 GHz | www.intel.pl |
| Karta graficzna: | ASUS Radeon HD 4850 512 MB | pl.asus.com |
| Pamięć DDR3: | OCZ DDR3 1800 (PC3-14400) Platinum Edition (2x 1 GB) | www.extrememem.pl |
| Pamięć DDR2: | A-Data Vitesta Extreme Edition DDR2-800X (2x 1 GB) | www.adata.com.tw |
| Dysk twardy: | Seagate Barracuda 7200.10 750 GB | www.seagate.com |
| Zasilacz: | Cooler Master RS-850-EMBA | www.coolermaster.com |
| Monitor: | ASUS MB19SE (19 cali, 1280x1024) | www.samsung.com |
Metodologia oraz wyniki testów
Założeniem było przeprowadzenie testów z procesorem działającym z zegarem 3 GHz, pamięciami DDR2 o opóźnieniach 5-5-5-15, taktowanymi z częstotliwością 1066 MHz, oraz DDR3 o opóźnieniach 7-7-7-20, taktowanych częstotliwością 1333 MHz. Ustawiane ręcznie były tylko podstawowe opóźnienia, pozostałe dobierały same płyty główne (tolerancja poszczególnych ustawień była zbyt mała w przypadku testowanych płyt; znalezienie ustawień, przy których wszystkie płyty działałyby poprawnie, trwałoby zbyt długo). Okazało się, że o ile z uzyskaniem założonego taktowania CPU nie było problemów, o tyle z uzyskaniem założonego taktowania DDR2 – tak. Płyty firmy Foxconn i ECS nie były w stanie działać z pamięciami ustawionymi na 1066 MHz. W ECS-ie nie było odpowiedniego dzielnika, Foxconn taki miał, lecz płyta nie była w stanie taktować pamięci powyżej 1000 MHz. Z pewnością winą można obarczyć BIOS-y obu płyt, sam chipset P45 nie ma problemów z obsługą pamięci DDR2 1066. Procesor działał z szyną 333 MHz i mnożnikiem x9. Płyty zaskoczyły nas pozytywnie, nie próbując podbijać szyny (wiadomo, że wyższa o kilka megaherców szyna przekłada się bezpośrednio na wyniki testów). Wszyscy gracze zachowali się zgodnie z duchem fair play: wzorcowa prędkość szyny wynosi 333,33 MHz, a testowane płyty wykazywały wartości od 332,9 MHz do 334,0 MHz (ASUS).
Testy przeprowadziliśmy w kilku popularnych aplikacjach.
W zestawie programów testujących był też HDTach 3.0.1.0, którego wyników nie zamieszczamy z powodu zmiany dysku w trakcie testów. Część płyt testowaliśmy z dyskiem Seagate Barracuda 750 GB, a część z Seagate Barracuda 1 TB. Płyty radziły sobie w HDTach bardzo dobrze, a uzyskany rozrzut wyników był minimalny.
Pomiar temperatury wykonywany był oczywiście podczas silnego obciążenia komputera, tym razem programem Orthos. Wyniki spisywaliśmy po około 10 minutach obciążenia.
Pierwszy test Sandry i wyniki bardzo zbliżone. Rozrzut na poziomie 0,5%.
Następny test nieznacznie zmienia układ sił w środku stawki.
Trzeci test – i znów na prowadzeniu ASUS, a na końcu Foxconn. Różnice jednak na granicy błędu pomiarowego.
Prawie 3% rozrzut w teście Whetstone iSSE3. Na szczycie ECS P45T-A, zaraz za nią Foxconn P45A-S – czyli płyty teoretycznie najwolniejsze za sprawą ustawień pamięci.
Zajmiemy się teraz analizą obsługi pamięci przez testowane płyty. Możemy porównać DDR2 1000 z DDR2 1066 oraz DDR3 1333. Wyniki lekko zaskakują. Zapraszamy do przyjrzenia się wykresom.
Program SiSoftware Sandra XII pokazuje spory rozrzut przepustowości pamięci. Zbliżone ustawienia dają rozbieżne wyniki. Teoretycznie tak samo powinny wypaść MSI P45 Diamond i Gigabyte EP45T Extreme, lecz spotyka nas niespodzianka: prawie 10% różnica. Podobną niespodziankę sprawia porównanie płyt ASUS Maximus II Formula i MSI P45 Neo 2 – różnica też wynosi blisko 10%.
W następnym teście sytuacja powtarza się.
MSI P45 Diamond wręcz zaskakuje wynikiem odczytu w programie Everest. Bardzo dobrze wypada ASUS Maximus II Formula. Gigabyte ląduje na ostatnim miejscu.
Wyniki testu kopiowania nie wprowadzają niespodzianek. MSI P45 Diamond tym razem trzecia.
Zaskakują wyniki testu czasu dostępu. Różnica pomiędzy tak samo ustawionymi pamięciami jest zaskakująca (DDR3 1333 7-7-7-20-1T). Wyraźnie testy przepustowości pamięci na płycie firmy Gigabyte nie wypadają dobrze.
Test WinRAR to test, którego wyniki dosyć silnie uzależnione są od podsystemu pamięci. W odniesieniu do testów syntetycznych przepustowości (Sandra i Everest) otrzymane wyniki w WinRAR-ze wydają się całkowicie od nich oderwane. Świetnie wypadający w syntetykach ASUS Maximus II Formula ląduje na ostatnim miejscu!
3DMark06 daje dość zaskakujące wyniki. Prowadzi płyta ECS P45T-A, a MSI P45 Diamond, co również nieoczekiwane, zajmuje ostatnią pozycję. Różnice nie są duże – niecałe 2% dzieli zwycięzcę od outsidera.
Stary dobry Far Cry pozwolił wyjść na czoło MSI P45 Diamond. Tym razem na ostatniej pozycji Gigabyte (co ciekawe, pierwsze i ostatnie miejsce okupują płyty z pamięciami DDR3).
Pod względem temperatury na czoło wysuwają się płyty wyposażone w skuteczne radiatory i nowoczesne technologie (jak Gigabyte z technologią Ultra Durable 2). Zaskakuje słaby wynik MSI P45 Diamond – pomimo rozbudowanego systemu chłodzenia temperatury nie wyglądają zbyt dobrze. To wynik zaprojektowania systemu chłodzenia płyty niejako pod chłodzenie cieczą.
Regiony zasilania procesora osiągają niebezpieczne temperatury jedynie w przypadku modelu ECS P45T-S. Gigabyte i ASUS znów na pierwszych miejscach.
Temperatura mostka południowego właściwie bez niespodzianek, może poza ostatnią pozycją MSI Diamond. Czyżby ciepłowody nie działały?
Wyniki testów syntetycznych nie zawsze przekładają się na wyniki w aplikacjach. Tak jest w tym przypadku: wyniki w WinRAR-ze czy w 3DMark06 nie są kalką wyników z testów syntetycznych. Z testów syntetycznych wynika, że płyta Gigabyte'a ma problem z przepustowością pamięci (głównie przy zapisie).
Podkręcanie
Oczywiście nie obyło się bez testów podkręcania. Skupiliśmy się na przetestowaniu, jak wysokie taktowanie szyny FSB płyty mogą osiągnąć. Jako kryterium stabilności przyjęliśmy ukończenie sekwencji testów 3DMark06 oraz kilkanaście minut działania programu Orthos w trybie Blend. Możliwość osiągnięcia wysokiego taktowania szyny zależy od konstrukcji i wykonania płyty głównej oraz w dużym stopniu od dopracowania BIOS-u.
Dobranie napięć pozostawiliśmy płytom – większość ustawień była w trybie Auto. Osiągnięty wynik próbowaliśmy poprawić samodzielnie, podbijając niektóre napięcia (Vpll, napięcie mostków itd.). Płyty bardzo słabo reagowały na zmianę napięć – jest to charakterystyczne dla nowych konstrukcji. W większości przypadków płyta główna osiąga wysoką prędkość szyny na nominalnych wartościach napięć i ich windowanie nie przynosi spodziewanych przyrostów w megahercach. Największą przeszkodą w osiąganiu wysokich prędkości FSB jest przeważnie BIOS, który potrafi ustawiać na przykład zbyt małe opóźnienia chipsetu.
Największym rozczarowaniem była płyta ECS P45T-A, która przy szynie 350 MHz zaczęła się zachowywać bardzo nieprzewidywalnie (i niestabilnie). Do zabawy z wysokimi prędkościami szyny możemy polecić płytę ASUS Maximus II Formula i Gigabyte EP45T Extreme. Foxconn P45A-s oraz obie MSI nie są w tej kategorii faworytami. Choć można na nich osiągnąć przyzwoite wartości FSB, działanie tych płyt przy dużych prędkościach magistrali przypomina raczej zmienną formę zespołu Formuły 1 BMW Sauber. Raz szyna o szybkości rzędu 450 MHz nie jest żadnym problemem, innym razem jest prawie niemożliwa do osiągnięcia.
Podsumowanie
Wszystkie testowane płyty mają bardzo zbliżoną wydajność. To znaczy, że z chipsetu P45 zrobiono dobry użytek. Najbardziej dopracowane są bez wątpienia ASUS Maximus II Formula i Gigabyte GA-EP45T-Extreme – najmniej niespodzianek, najbardziej dopracowane BIOS-y. Te są pietą achillesową płyt firm ECS i Foxconn. Płyty MSI umiejscowilibyśmy gdzieś pośrodku. Są solidne i bezproblemowe w codziennym użytkowaniu i nieco kapryśne przy mocnym pokręcaniu.
| Asus Formula Maximus II | Gigabyte EP45T Extreme | ECS P45T-A Black Series | Foxconn P45A-S | MSI P45 Neo2/ Premium | MSI P45 DIAMOND | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Dostarczył | ASUS | Gigabyte | ECS | Foxconn | MSI | MSI |
| Format płyty | ATX (305 mm x 245 mm) | ATX (305 mm x 244 mm) | ATX (305 mm x 244mm) | ATX (305 mm x 244mm) | ATX (305 mm x 245 mm) | ATX (305 mm x 245 mm) |
| Chipset | Intel P45 / ICH10R | Intel P45 / ICH10R | Intel P45 / ICH10R | Intel P45 / ICH10R | Intel P45 / ICH10R | Intel P45 / ICH10R |
| Zakres regulacji napięcia pamięci | 1,80-3,40 V | 1,5-2,5 V | 1,85-2,40 V | 1,50 V-3,476 V | 1,428-3,324 V | 1,19-2,77 V |
| Zakres regulacji napięcia procesora | 0,95-2,50 V | 0,50-2,30 V | od domyślnego do +0,328 V | 1,1625-1,7875 V | 0,9675-1,9175 V | 0,9611-1,9301 V |
| Zakres regulacji napięcia mostka północnego | 1,10-2,05 V | 0,8-1,8 V | brak | 1,10-2,04 V | 0,740-2,624 V | 0,728-2,624 V |
| Zintegrowana układ graficzny | brak | brak | brak | brak | brak | brak |
| Rodzaj złącza procesora | LGA 775 | LGA 775 | LGA 775 | LGA 775 | LGA 775 | LGA 775 |
| Liczba slotów RAM | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
| Rodzej pamięci RAM | DDR2 | DDR3 | DDR2 | DDR2 | DDR2 | DDR3 |
| Maksymalna pojemność RAM | 16 GB | 8 GB | 16 GB | 16 GB | 16 GB | 8 GB |
| Szybkość pamięci | DDR2 1200/1066/800/667 MHz | DDR3 1900 (OC)/1600/1333/1066/800 MHz | DDR2 800/667 MHz | DDR2 1066(OC)/800/667 MHz | DDR2 1200(OC)/1066/800/667 MHz | DDR3 1600(OC)/1333/1066/800 MHz |
| Szyna | 1600/1333/1066/800 MHz | FSB 1600/1333/1066/800 MHz | FSB 1333/1066/800 MHz | 1600(OC)1333/1066/800 MHz | FSB 1600(OC)/1333/1066/800 MHz | FSB 1600(OC)/1333/1066/800 MHz |
| Dual Channel | tak | tak | tak | tak | tak | tak |
| Liczba slotów PCI-E | 5 (2 x PCIe x16/8 i 3 x PCIe x1) | 4 (3 x PCIe x16/8 i 1 x PCIe x1) | 4 (2 x PCIe x16/8 i 2 x PCIe x1) | 4 (2 x PCIe x16/8 i 2 x PCIe x1) | 4 (2 x PCIe x16/8 i 2 x PCIe x1) | 4 (2 x PCIe x16/8 i 2 x PCIe x1) |
| Liczba slotów PCI | 2 | 3 | 2 | 2 | 2 | |
| Obsługa SLI | brak | brak | brak | brak | brak | brak |
| Obsługa CrossFire | tak | tak | tak | tak | tak | tak |
| Liczba złącz SATA | 8 | 6 | 6 | 6 | 8 | 8 |
| Liczba złącz eSATA | 1 | brak | 1 | 1 | brak | 2 |
| RAID | 0,1,5,10 | 0,1,5,10 | 0,1,5,10 | 0,1,5,10 | 0,1,5,10 | 0,1,5,10 |
| Liczba kanałów ATA | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 | 1 x UltraDMA 133/100/66/33 |
| LAN | 2 x Gigabit LAN | 2 x Gigabit LAN | 1 x Gigabit LAN | 1 x Gigabit LAN | 1 x Gigabit LAN | 2 x Gigabit LAN |
| Dźwięk | SupremeFX X-Fi | Realtek ALC889A | Realtek ALC883 | Realtek ALC888GR | Realtek ALC888/888T | Creative SB X-Fi Xtreme (MS-4132) |
| Liczba portów USB (panel) | 12 (6) | 10 (8) | 12 (6) | 12 (4) | 9 (6) | 10 (8) |
| IEEE1394 | 2 x 1394a | 3 x 1394a | brak | 1 x 1394a | brak | 2 x 1394a |
| Panel tylni | 1 x PS/2 (klawiatura), 1 x eSATA, 2 x LAN, 6 x USB, 1 x IEEE1394a, 1 x Clr CMOS | 2 x PS/2 (klawiatura/mysz), 1 x wyjście cinch SPDIF, 1 x optyczne wyjście SPDIF, 6 x złącze audio, 2 x LAN, 8 x USB, 1 x IEEE1394a, 1 x Clr CMOS | 2 x PS/2 (klawiatura/mysz), 1 x eSATA, 6 x złącze audio, 1 x LAN, 6 x USB, 1 x port szeregowy (COM1) | 2 x PS/2 (klawiatura/mysz), 1 x S/PDIF, 1 x eSATA, 6 x złącze audio, 1 x IEEE1394a, 1 x LAN, 4 x USB, 1 x port szeregowy (COM1) | 2 x PS/2 (klawiatura/mysz), 6 x złącze audio, 1 x LAN, 4 x USB, 1 x Clr CMOS | |
| Cena złotych | 650 | 570 | 299 | 350 | 350 | 720 |
ASUS Maximus II Formula
Dopracowana płyta o przemyślanym rozkładzie elementów i bardzo dużych możliwościach podkręcania.
Do testów dostarczył: ASUS
Cena w dniu publikacji (z VAT): 650 złotych
Gigabyte GA-EP45T-Extreme
„Ekstremalny” P45 od Gigabyte'a? Płyta sprawowała się bardzo poprawnie (żeby nie powiedzieć: świetnie) w czasie testów. Obyło się bez żadnych problemów.
Do testów dostarczył: Gigabyte
Cena w dniu publikacji (z VAT): 570 złotych
ECS P45T-A Black Series
Tę płytę firmy ECS należy traktować jako podstawę do budowy budżetowego komputera. Polecamy raczej do komputera dla cioci niż komputerowego entuzjasty.
Do testów dostarczył: ECS
Cena w dniu publikacji (z VAT): 299 złotych
Foxconn P45A-S
Z dopracowanymi BIOS-ami będzie to świetna płyta główna – na razie możemy ją określić jako dobrą. Cena, jak zawsze, mogłaby być nieco niższa.
Do testów dostarczył: Foxconn
Cena w dniu publikacji (z VAT): 350 złotych
MSI P45 Neo2
Do testów dostarczył: MSI
Cena w dniu publikacji (z VAT): 350 złotych
MSI P45 Diamond
Do testów dostarczył: MSI
Cena w dniu publikacji (z VAT): 720 złotych