WD Black2 Dual Drive – test nietypowego nośnika danych

Efekt? Poniżej oczekiwań. Szybkość SSD (a tak naprawdę mniejszą) dało się osiągnąć wyłącznie podczas mozolnego powtarzania kilka razy z rzędu tych samych operacji. Zburzenie tego schematu uruchomieniem programu „X” pomiędzy jednym a drugim uruchomieniem innego praktycznie niwelowało wszystkie zalety koncepcji SSHD, czyli hybrydowego dysku twardego. SSHD stały się po prostu półśrodkiem, który nie miał szansy dorównać SSD, lecz jednak był nieco szybszy od HDD.

Pewnie właśnie z tego powodu firma WD nie zdecydowała się wprowadzić standardowej hybrydy, podobnej technicznie do wcześniejszych rozwiązań Seagate'a. Postanowiła stworzyć coś innego: WD Black² Dual Drive, czyli teoretycznie idealne połączenie...

120 GB SSD + 1 TB HDD

Najwyraźniej ktoś w WD usiadł i słusznie pomyślał: „Skoro najczęściej wybieranym połączeniem są 120–128-gigabajtowy SSD i dodatkowy HDD na dane, to może zróbmy dwa w jednym?”. I tak się stało. Inżynierowie Western Digital do jednej 2,5-calowej obudowy wsadzili 120-gigabajtowy SSD na te dane, które wymagają szybkiego dostępu (system operacyjny, oprogramowanie, gry), oraz 1-terabajtowy dysk twardy na te, do których szybki dostęp nie jest ważny, a które wymagają dużej pojemności (dokumenty, zdjęcia, filmy).

Ponadto założenia są diametralnie różne niż w przypadku innych hybrydowych rozwiązań. WD za pomocą „magicznego” mechanizmu nie próbuje wychwycić najczęściej używanych plików, a po prostu oddaje nośnik SSD w ręce użytkownika. Nabywca WD Black² Dual Drive musi, a raczej może, sam zdecydować, do których danych dostęp ma być zawsze błyskawiczny, a które są mniej ważne z punktu widzenia szybkości, czyli całkiem jak w komputerach stacjonarnych, w których tandem SSD i HDD jest już całkiem częstym widokiem.

Instalacja

Oba nośniki w WD Black² Dual Drive komunikują się z systemem za pomocą pojedynczego złącza SATA i także zasilane są pojedynczym kablem. (To wprowadza pewne ograniczenia, o których piszemy dopiero na stronie Testy dodatkowe). Tym samym niedoświadczony użytkownik nie będzie miał problemu z prawidłowym podłączeniem WD Black² do komputera lub laptopa.

Laik nawet w czasie instalowania sprzętu potrafi coś zepsuć i WD zadbał o to, aby tym razem nic nie stało się przypadkiem. Jednym z pierwszych potencjalnych problemów było to, że niedoświadczony użytkownik mógłby zainstalować system na wolnym dysku twardym (na przykład ze względu na jego większą pojemność). Akurat z tym uporano się w ciekawy sposób, a mianowicie zaraz po umieszczeniu WD Black² Dual Drive w komputerze stacjonarnym albo laptopie widoczna jest wyłącznie pierwsza partycja, o pojemności 120 GB, i jest to właśnie SSD. Dopiero po zainstalowaniu, względnie sklonowaniu systemu (bo Western Digital do dysku dodaje przejściówkę USB 3.0 do SATA oraz oprogramowanie Acronis True Image) w systemie pojawi się druga partycja (HDD).

W pudełku dołączono „klucz USB”, który ma odblokowywać HDD. Oczekiwaliśmy raczej zwykłego pendrive'a z dodatkowym oprogramowaniem, a zostaliśmy zaskoczeni: włożenie tego klucza do komputera powoduje po prostu otwarcie strony internetowej WD, z której należy pobrać 22-megabajtową paczkę danych. Dopiero po uruchomieniu pliku .exe w systemie pojawia się 1-terabajtowa partycja HDD.

Dane techniczne

Część SSD składa się z czterokanałowego kontrolera JMicron JMF667H oraz dwóch 64-gigabajtowych modułów pamięci NAND. Oznaczenia na kościach pamięci nie są zbyt jasne, a oficjalnie wiadomo tylko tyle, że są wykonane w 20-nanometrowym procesie produkcji. Ze specyfikacji kontrolera można wywnioskować, że są to moduły wyprodukowane przez spółkę Intela i Microna, ponieważ to jedyny NAND wytwarzany w wymiarze 20 nm, jaki znajduje się na oficjalnej liście kompatybilności z użytym tutaj kontrolerem JMicrona.

W części HDD mamy do czynienia z jednotalerzowym, 1-terabajtowym nośnikiem o grubości 7 mm, którego talerz kręci się z prędkością 5400 obr./min. Jest to więc typowy nośnik przeznaczony do przechowywania danych, do których dostęp nie musi być błyskawicznie szybki. Do oglądania filmów wystarczy ;)

Swoistym mostem pomiędzy technikami SSD i HDD jest układ Marvell 88SM9642-NMD2, czyli multiplekser, co zdaje się mieć sens, gdy weźmie się pod uwagę, że SSD i HDD dzielą między sobą jeden port SATA.

WD Black² Dual Drive wykorzystuje, oczywiście, interfejs SATA 6 Gb/s, więc teoretycznie nie powinien on być wąskim gardłem, ale praktyka pokazuje, że miejscami, gdy system próbuje uzyskać dostęp jednocześnie do HDD i SSD, może to być problem. Wyniki testów, przykładowo w AS SSD, znacznie spadały, kiedy przeprowadzaliśmy je równocześnie na części półprzewodnikowej i magnetycznej. Jest to mało realistyczny scenariusz, dlatego postawiliśmy na kilka testów „rzeczywistych”, w których wykorzystujemy obie części WD Black². Więcej na ten temat piszemy na stronie Testy dodatkowe.

Western Digital w przypadku Black2 oszczędza nam konkretnych parametrów. Oficjalnie zdradza tylko szybkość odczytu oraz zapisu SSD.

Cena

Urządzenie ma kosztować około 1200 zł. Czy to dużo? I tak, i nie.

1. Tak, bo:

• a) kupowanie 120-gigabajtowego SSD i 1-terabajtowego HDD osobno oznacza wydatek: 350 zł (Plextor M5S 128 GB) + 300 zł (WD Red 1 TB 2,5"), czyli około 650–700 zł, i zestaw ten (a przynajmniej część SSD) będzie szybszy od WD Black²;
• b) za porównywalną kwotę można mieć 256-gigabajtowy SSD ze złączem mSATA (Plextor M5M 256 GB za 775 zł) i 1-terabajtowy 2,5-calowy HDD (WD Red 1 TB za 300 zł).

2. Nie, bo:

• a) obie z powyższych konfiguracji, mimo że są tańsze bądź lepsze, a nawet jedno i drugie... nie zmieszczą się w jednej zatoce dla dysków twardych, czyli w 90% 14- i 15-calowych laptopów;
• b) WD Black² Dual Drive to jedyne takie rozwiązanie na rynku (możliwość umieszczenia SSD + HDD w jednej zatoce).

Konkurencję rozwiązanie WD mimo wszystko ma (choć nie bezpośrednią), ale więcej o tym powiemy w podsumowaniu.

Platforma testowa

Metodyka testów została przedstawiona w naszym wcześniejszym artykule z serii „SSD kontra HDD”. Jedyna zmiana to coś, o co prosiło wielu Czytelników: każdy SSD przystępował do testu zapełniony przynajmniej w 75%, a więc nasze pomiary odzwierciedlają realne użytkowanie.

Testy – system, programy (Windows 7, Adobe CS6, WinRAR, foobar2000)

WD Black² Dual Drive porównaliśmy z dwoma SSD. Pierwszy to Plextor M5S o pojemności 256 GB, czyli tradycyjny nośnik typu SATA, który jest rozsądnie wyceniony i zapewnia wysoką wydajność. Drugi to Plextor M5M, czyli nośnik typu mSATA, a więc urządzenie pasujące do nowych laptopów, w których można zamontować dwa nośniki: jeden typu SATA, a drugi typu mSATA. Oba te rozwiązania w tandemie z dyskiem twardym są i tak tańsze od opisywanego urządzenia WD. Stąd właśnie taki wybór.

Gry, operacje na plikach (Crysis x64, StarCraft II, Total Commander)

WD Black² Dual Drive porównaliśmy z dwoma SSD. Pierwszy to Plextor M5S o pojemności 256 GB, czyli tradycyjny nośnik typu SATA, który jest rozsądnie wyceniony i zapewnia wysoką wydajność. Drugi to Plextor M5M, czyli nośnik typu mSATA, a więc urządzenie pasujące do nowych laptopów, w których można zamontować dwa nośniki: jeden typu SATA, a drugi typu mSATA. Oba te rozwiązania w tandemie z dyskiem twardym są i tak tańsze od opisywanego urządzenia WD. Stąd właśnie taki wybór.

Kopiowanie, IOMeter (Total Commander, IOMeter)

WD Black² Dual Drive porównaliśmy z dwoma SSD. Pierwszy to Plextor M5S o pojemności 256 GB, czyli tradycyjny nośnik typu SATA, który jest rozsądnie wyceniony i zapewnia wysoką wydajność. Drugi to Plextor M5M, czyli nośnik typu mSATA, a więc urządzenie pasujące do nowych laptopów, w których można zamontować dwa nośniki: jeden typu SATA, a drugi typu mSATA. Oba te rozwiązania w tandemie z dyskiem twardym są i tak tańsze od opisywanego urządzenia WD. Stąd właśnie taki wybór.

AS SSD 1.7

Wielozadaniowość SSD + HDD

W WD Black² nośnik SSD i dysk twardy dzielą między sobą jeden port SATA. Teoretycznie przepustowość (6 Gb/s) jest wystarczająca nawet wtedy, gdy w użyciu są oba równocześnie, ale czego możemy się spodziewać w praktyce? Wykonaliśmy prosty test obrazujący zastosowanie, w którym nośniki wykonują operacje niezależnie, i zbadaliśmy wpływ operacji przeprowadzanych na HDD na osiągi wbudowanego nośnika SSD.

Krótka legenda:

WD Black² Dual Drive (SSD) na wykresach przedstawia szybkość 120-gigabajtowego SSD, kiedy WD Black2 ma za zadanie wyłącznie wyszukiwać pliki na partycji SSD.

WD Black² Dual Drive (SSD + HDD#1) to kopiowanie 15-gigabajtowego pliku ISO w ramach HDD (z jednego miejsca do drugiego) i jednocześnie wyszukiwanie na SSD.

WD Black² Dual Drive (SSD + HDD#2) to kopiowanie 31 GB plików MP3 w obrębie HDD (z jednego miejsca do drugiego) i jednoczesne wyszukiwanie na SSD.

Zmierzyliśmy podczas różnych scenariuszy wyłącznie czas wyszukiwania na SSD, a wyniki przedstawia wykres poniżej:

Wnioski? Pomimo tego, że operacje na SSD i HDD były wykonywane całkowicie niezależnie od siebie, wpłynęło to na czas wyszukiwania na SSD. Co za tym idzie, choć teoretyczna przepustowość portu SATA (6 Gb/s) wystarczy dla obu nośników, to w praktyce nie jest to rozwiązanie idealne i na przykład w trakcie skanowania programem antywirusowym dysku twardego będzie odczuwalny spadek prędkości SSD. To cena, którą zarówno WD, jak i użytkownicy muszą zapłacić za miniaturyzację.

Prędkość HDD

W redakcji jednogłośnie uznaliśmy, że HDD jest tutaj tylko dodatkiem, mniej ważnym magazynem danych. Tym samym zmierzyliśmy wyłącznie faktyczną prędkość sekwencyjnego odczytu i zapisu z użyciem dysku twardego zamontowanego w WD Black2, która wynosi, odpowiednio, 106,7 MB/s oraz 83,7 MB/s.

Podsumowanie

WD Black² Dual Drive uważamy za produkt dobry i innowacyjny, potrzebny na rynku. Naszym zdaniem połączenie SSD i HDD w jednej 2,5-calowej obudowie, kiedy to użytkownik sam może decydować, gdzie znajdą się konkretne dane (czy to na mniej pojemnym, ale szybkim SSD, czy może na pojemnym, ale wolnym HDD), to świetny pomysł i aż dziwne, że nikt wcześniej na to nie wpadł. Firma WD stworzyła realną alternatywę dla nośników typu SSHD czy „cache drives”, które mimo wszystko nie zapewniają wydajności SSD. Nie da się zrobić tak, żeby za mniej, niż kosztuje SSD, zaproponować coś o porównywalnej wydajności.

Skoro już do tego doszliśmy... Główna zaleta produktu WD, czyli miniaturyzacja, średnio przyda się w tradycyjnych desktopach. W desktopowej obudowie wygospodarować miejsce na dwa osobne nośniki nie będzie problemem. Tym samym za kwotę 1200 zł znacznie lepiej sprawić sobie do desktopa osobny, 256-gigabajtowy nośnik SSD i 2-, a nawet 3-terabajtowy dysk twardy.

Diametralnie inaczej wygląda sytuacja z punktu widzenia użytkownika laptopa. Wszystko rozbija się bowiem o bardzo ograniczoną liczbę zatok na dyski. Tak naprawdę dopiero pośród 15-calowych modeli można się rozglądać za takim, który ma dwie zatoki na dyski twarde (a i tak jest to rzadkość), i nawet w 17-calowych kolosach dwie zatoki nie są pewnym widokiem. Zatem trzeba się nieźle nagimnastykować, aby zapewnić sobie realnie aż dwa miejsca na nośnik. Oczywiście, w tej chwili swoistą dodatkową zatoką na nośnik jest złącze mSATA, ale jeszcze 2–3 lata temu trudno było znaleźć laptop, w którym znajdowałoby się to funkcjonalne złącze. Niemniej trzeba przyznać, że w nowszych konstrukcjach mSATA jest już pewnym standardem, co pozwala dowolnie dobrać nośnik SSD mSATA (na system i oprogramowanie) oraz 2,5-calowy HDD na dane.

Kto zatem powinien się zainteresować WD Black²? Naszym zdaniem wybiorą go wyłącznie posiadacze 2-, 3-letniego laptopa, który z wyjątkiem nośnika wciąż zapewnia odpowiednią wydajność (czyli nie opłaca się go sprzedawać). Oceniając obiektywnie, potencjalnych nabywców, którzy byliby chętni zapłacić 1200 zł za WD Black2 Dual Drive, jest stosunkowo niewielu, bo w każdym innym przypadku bardziej opłaca się kupić tandem SSD i HDD na własną rękę. Tak czy inaczej, z punktu widzenia posiadacza paroletniego laptopa jest to najlepszy i zarazem jedyny sposób, aby przyspieszyć sprzęt.

Do testów dostarczył: Western Digital

Cena w dniu publikacji (z VAT): ok. 1200 zł