Potrójne 4K, czyli 11 520 × 2160 pikseli
Wyobraź sobie, że masz mnóstwo środków na koncie i w ogóle nie musisz się przejmować wydatkami. Zarazem jesteś „entuzjastą” PC. Co więc robisz? Naturalnie, najlepiej kupić możliwie dużo najszybszego i najdroższego sprzętu na rynku ;)
Co się będzie składać na taką #battlestation? Paradoksalnie tym razem zaczniemy od monitorów. Skoro w grę wchodzą praktycznie nieograniczone pieniądze, to chcemy mieć najlepszą możliwą jakość obrazu i do tego grać z użyciem konfiguracji złożonej z trzech monitorów, która poszerzy pole widzenia w grach komputerowych. Większe pole widzenia to większa świadomość tego, co się dzieje dookoła w wirtualnym świecie, a także większa przyjemność z zabawy. Ostry, wyraźny obraz z bardzo dobrze oddanymi kolorami to zadanie dla sprzętu wyższej klasy, a dokładniej: monitorów 4K NEC-a. Firma ta, znana z takich produktów jak wyświetlacze SpectraView za kilkanaście tysięcy złotych, słynie z tego, że szczególnie dużą wagę przywiązuje do jakości wyświetlanych barw, dlatego z nieukrywanym zadowoleniem przyjęliśmy do testów trzy 24-calowe wyświetlacze NEC MultiSync EA244UHD, zapewniające rozdzielczość 4K na matrycy IPS. Takie połączenie miało nam zapewnić świetne doznania wizualne: rozdzielczość 4K na 24-calowym wyświetlaczu w grach wygląda znakomicie i nie trzeba w ogóle włączać wygładzania krawędzi, bo schodki na nich są po prostu niewidoczne podczas gry ze względu na rozmiar plamki. Ten bowiem wynosi tylko 0,14 mm, czyli dwukrotnie mniej niż w ekranie Full HD o tej samej przekątnej.
Jednak pecet w takiej konfiguracji musi generować obraz w rozdzielczości rzędu 11 520 × 2160 pikseli przynajmniej 30 razy na sekundę, a to wcale nie jest proste zadanie. Właśnie dlatego postanowiliśmy złożyć platformę z najwydajniejszych obecnie podzespołów. W końcu, zgodnie z przyjętym założeniem, nie mieliśmy ograniczeń finansowych.
Podstawą komputera stała się najnowsza i najszybsza platforma Intela, czyli X99, a dokładniej: płyta główna Asus Rampage V Extreme wraz z procesorem Intel Core i7-5960X. Nie mogło zabraknąć 16 GB pamięci operacyjnej, Crucial Ballistix Sport o taktowaniu 2400 MHz. Do pełni szczęścia brakowało tylko najszybszych na rynku kart graficznych, ale i te zdołaliśmy sprowadzić. W testowym komputerze znalazły się trzy karty GeForce GTX 980 G1 Gaming firmy Gigabyte.
Podsumujmy koszty:
- trzy monitory NEC MultiSync EA244UHD – ok. 16 000 zł;
- procesor Intel Core i7-5960X – ok. 4000 zł;
- płyta główna Asus Rampage V Extreme X99 – ok. 1900 zł;
- pamięć o pojemności 16 GB: Crucial Ballistix Sport 2400 MHz DDR4 – ok. 1000 zł;
- trzy karty graficzne Gigabyte GeForce GTX 980 G1 Gaming – ok. 7500 zł.
Tylko na te składniki zestawu trzeba wydać nieco powyżej 30 000 zł. W obliczeniach nie wzięliśmy pod uwagę takich rzeczy, jak zasilacz o mocy przynajmniej około 1000 W, obudowa i układ chłodzenia procesora, bo na tle całości kosztują grosze. Jeśli ktoś ma 30 000 zł na peceta, to z pewnością nie zrobi mu większej różnicy dalsze 3000 zł na dopieszczenie zestawu.
Powyższe obliczenia pozwoliły zadać w podsumowaniu pytanie o to, czy nieograniczone fundusze pozwalają dziś myśleć o zabawie w rozdzielczości 11 520 × 2160 (3 × 4K) w nowych grach.
Oto krótki test w kilku grach, który na nie odpowie.
Platforma testowa
Wszystkie testy wydajności kart graficznych i procesorów zostały wykonane przy użyciu techniki FCAT.
Platforma do pomiarów wydajności kart graficznych składała się z następujących podzespołów:
| Sprzęt | Dostawca | |
|---|---|---|
| Procesor | Core i7-5930K @ 4,5 GHz | www.x-kom.pl |
| Płyta główna | Asus Rampage V Extreme X99 | pl.asus.com |
| Monitor 4K | NEC EA244UHD (3840 × 2160, 60 Hz) | www.necdisplay.com |
| Karty graficzne | Gigabyte GTX 980 G1 Gaming | www.gigabyte.com |
| Miernik natężenia dźwięku | Sonopan SON-50 | www.sonopan.com.pl |
| Pamięć | Crucial Ballistix Sport 32 GB 2400 MHz C16 | www.crucial.com |
| Nośnik systemowy | Plextor M3 Pro 256 GB | www.plextor-digital.com |
| Nośnik dodatkowy | Seagate Barracuda Desktop 4 TB | www.seagate.com |
| Schładzacz procesora | Zalman CNPS 11X Extreme | www.zalman.com |
| Zasilacz | Corsair AX1200 1200 W | www.corsair.com |
| Obudowa | Aerocool Strike-X ST | aerocool.com.pl |
| Kopia zapasowa danych | Acronis True Image 2014 | www.acronis.pl |
System operacyjny:
- Windows 8.1 64-bitowy.
Sterowniki:
- Nvidia GeForce 344.75 WHQL.
Wydajność – 3DMark
Wydajność – Unigine Heaven 4.0, Unigine Valley 1.0
Wydajność – Crysis 3
Kontrolny sprawdzian działania gry w najwyższych ustawieniach przeprowadzony z użyciem jednej karty graficznej przyniósł nieco zbyt niskie wyniki...
Tym samym jedynym słusznym ustawieniem szczegółowości obrazu okazało się to najniższe.
Tandem dwóch kart Gigabyte GeForce GTX 980 w SLI ledwie zapewnił płynność w miejscu testowym na mapie Welcome to the Jungle.
Wydajność – Far Cry 4
Oto test pojedynczej karty w Far Cry 4 w najwyższych ustawieniach.
Ponownie dopiero ustawienia niskie dały zadowalające – choć też nie do końca – wyniki.
Bo nie można mówić o komfortowej zabawie przy 30 kl./s. Dopiero trzy GTX-y 980 radzą sobie w monstrualnej rozdzielczości testowej.
Wydajność – Max Payne 3
W Max Payne 3 pojedyncza karta w najwyższych ustawieniach graficznych osiągnęła zaskakująco wysoki wynik. Wciąż nie można mówić o płynności, ale dwucyfrowa liczba klatek to coś, czego raczej się nie spodziewaliśmy ;)
Mimo wszystko ustawienia w grze Rockstara musieliśmy obniżyć znacznie, właściwie do najniższych możliwych (tryb „Normalny”), aby osiągnąć płynność animacji.
Wynik konfiguracji SLI jest już zadowalający, lecz użycie trzeciej karty wcale go nie poprawiło ze względu na procesor, który w miejscu testowym osiągnął swój limit możliwości.
Wydajność – Tomb Raider
Symulowane za pomocą techniki Tress FX włosy Lary wyglądałyby obłędnie w tej rozdzielczości, gdyby nie to, że pojedyncza karta umiała odświeżać obraz tylko osiem razy na sekundę ;)
W tej grze jednak nie musieliśmy drastycznie obniżać ustawień, aby płynnie zagrać w rozdzielczości 3 × 4K. Ostatecznie zdecydowaliśmy się na profil High.
W tych ustawieniach konfiguracja SLI złożona z dwóch dziewięćsetosiemdziesiątek zapewnia już 45 kl./s, a trzy takie karty generują ponad 60.
Wydajność – Watch Dogs
W tej grze wydajność po użyciu pojedynczej karty graficznej była najmniejsza: niecałe 3 kl./s ze sporadycznymi ponadsekundowymi zacięciami obrazu (minimalna liczba klatek na sekundę: 0).
Natychmiast w menu gry zmieniliśmy profil graficzny z Ultra na Low...
Ale i to nie pomogło. Średnia wydajność po użyciu dwóch kart była w miarę zadowalająca, lecz wszędobylskie zacięcia, uwiecznione w postaci minimalnej liczby klatek na sekundę, skutecznie zniechęciły do zabawy.
Wydajność – Wiedźmin 2: Zabójcy królów
Po wstępnych testach w Wiedźminie stało się jasne, że w tak wysokiej rozdzielczości również on wymaga najniższych ustawień graficznych.
I faktycznie: po zmianie profilu na Low grać w mniej więcej 40 kl./s pozwalała już konfiguracja złożona z dwóch najmocniejszych obecnie kart, a trzy zapewniły ponad 50 kl./s.
Smutne podsumowanie
Czas na smutne podsumowanie. Smutne, bo wyniki testów mogą się okazać dla niektórych twardym zderzeniem z rzeczywistością.
O 4K w 144 Hz, konfiguracji Surround/Eyefinity złożonej z trzech monitorów 4K czy innych tego typu szalonych trybach na razie można tylko pomarzyć, i to niezależnie od grubości portfela. Najdroższy i najszybszy sprzęt na rynku w postaci i7-5960X podkręconego do 4,5 GHz i trzech GTX-ów 980 w 3-way SLI nie poradził sobie z trzema monitorami 4K nawet w średnich ustawieniach szczegółowości obrazu. We wszystkich użytych przez nas w teście grach oprócz Tomb Raidera trzeba było wybrać najniższe, aby osiągnąć płynność rozgrywki na poziomie 40–60 kl./s. W tym miejscu trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie: jaka jest frajda z grania w rozdzielczości 11 520 × 2160, skoro ceną jest tak mała szczegółowość grafiki? Nieduża...
Realnym problemem jest sprzęt. Najmocniejsze karty graficzne na rynku są za słabe do ogromnych rozdzielczości. Możliwości skalowania się skończyły: w przypadku 8-rdzeniowych i 16-wątkowych procesorów wykorzystujemy zazwyczaj nie więcej niż jedną trzecią, co najwyżej połowę dostępnej mocy obliczeniowej, a to z powodu braku optymalizacji pod kątem dużej liczby rdzeni. Niestety, trzy karty graficzne współpracujące przy generowaniu jednego wielkiego obrazu to również za mało, aby można było mówić o komfortowej rozgrywce. Obiektywnie rzecz biorąc, do zabawy w 3 × 4K potrzebujemy co najmniej dwa razy szybszych procesorów i kart graficznych.
Mała ścianka z monitorów NEC EA244UHD wygląda świetnie, ale w grach jest praktycznie bezużyteczna. Jeśli masz pieniądze i ochotę na 4K, kup mocnego peceta, jeden taki monitor i módl się o dobrą optymalizację. Pozostałym zalecamy co najwyżej jeden monitor o rozdzielczości 2560 × 1440 i odświeżaniu na poziomie 144 Hz lub konfigurację Eyefinity/Surround złożoną z trzech wyświetlaczy Full HD i wydanie tego, co zostanie, na gry i inne przyjemności ;)
Monitory 4K do testów dostarczył: